PGEM telefoonnet speelde grote rol bij verzet in Tweede Wereldoorlog

De ontsnapping van 1600 gevangenen uit een Duits gevangenkamp en de evacuatie van honderden gestrande Geallieerden na het mislukken van operatie Market Garden. Ze zouden zonder een ‘geheim’ telefoonnet van de PGEM en de PGEM-medewerkers die in het verzet zaten niet mogelijk zijn geweest. Het valt allemaal te lezen in het boek ‘Verzet via het geheime telefoonnet’ dat op 21 juni gepubliceerd werd.

Auteur Kartel Berkhuysen en directeur Asset Management van Liander Daan Schut overhandigden het eerste exemplaar aan de zoon en dochter van Cor Massop, PGEM-monteur en spil in dit verzetsnet. "We kunnen ons vandaag de dag bijna niet voorstellen hoe moedig dat was. Ontdekking kon immers leiden tot de doodstraf", sprak Schut bij de uitreiking.

Behalve 80.000 kilometer elektriciteitskabel en 43.000 kilopmeter gasleiding beheert Liander vandaag de dag ruim 10.000 kilometer aan telecomverbindingen. Die zorgen ervoor dat alle slimme sensoren kunnen worden uitgelezen, meterstanden kunnen worden opgenomen of installaties vanuit het bedrijfsvoeringcentrum kunnen worden bediend.

Meer dan zeventig jaar geleden hadden energiebedrijven, zoals de Provinciale Gelderse Elektriciteits Maatschappij (PGEM), óók een communicatienet. Dat bestond toen uit diverse telefoons bij schakelstations of middenspanningsinstallaties. En bij de monteurs thuis. Allemaal nodig om ervoor te zorgen dat er veilig geschakeld kon worden op stroomstoringen zonder uitstel konden worden opgelost.

In de Tweede Wereldoorlog kreeg dat net nóg een functie: communicatie tussen diverse verzetsgroepen met elkaar en aan het einde van de oorlog met het bevrijde deel van Nederland. De verbindingen liepen toen dwars door de frontlinie heen. Het ‘geheime’ telefoonnet was eigenlijk helemaal niet zo geheim. De automatische telefooncentrale stond zelfs in het oude PGEM hoofdkantoor (tegenover Bellevue) waar destijds ook de Duitse Sicherheitsdienst en Sicherheitspolizei gevestigd waren. De bezetter snapte ook wel dat dat telefoonnet nodig was. Maar dat het zó werd gebruikt, daar zijn ze nooit achter gekomen.